Osim što označava kraj ljeta, Aliđun nosi duboko historijsko značenje za Rome širom svijeta.
Na ovaj dan 1944. godine, tokom Drugog svjetskog rata, u nacističkom logoru Auschwitz, u tzv. „Ciganskom logoru“ (Zigeunerlager), ubijeno je 4.300 Roma i Sinta, uključujući žene, djecu i starije.
Ta noć je ostala upamćena kao jedan od najstrašnijih zločina nad romskom zajednicom. U gasnim komorama je uništen cijeli logorski blok u kojem su bili zatvoreni Romi. Ovaj čin je postao simbol genocida nad romskim narodom, koji je tokom Holokausta izgubio više od 500.000 života.
Aliđun je, stoga, ne samo praznik prijelaza i duhovnog okupljanja, već i dan sjećanja. Romi ga obilježavaju i kao podsjetnik na bolnu historiju, na žrtve koje su pale, i na potrebu za priznanjem patnje kroz koju su prošli. Iako se zločin nad Romima dugo ignorisao u širim historijskim narativima, posljednjih godina raste svijest o potrebi da se i ova strana Holokausta prizna i komemorira dostojanstveno.
Za mnoge Rome, obilježavanje Aliđuna je i čin otpora – protiv zaborava, protiv diskriminacije i za očuvanje identiteta. Manifestacije, komemoracije i okupljanja organizovana širom Evrope, uključujući i Bosnu i Hercegovinu, sve su češće usmjerena ka obrazovanju mladih i šire javnosti o onome što se desilo 2. augusta 1944.
Na taj način, praznik Aliđun postaje most između prošlosti i budućnosti – dan kada se slavi život, ali se i odaje počast svima koji su nevino stradali zbog svog porijekla.
