Muzej “Bitka za ranjenike na Neretvi”
U srcu Jablanice, na mjestu koje i danas odiše tišinom prošlih bitaka i dostojanstvom onih koji su se borili za život, smješten je Muzej „Bitka za ranjenike na Neretvi“ – centralni dio istoimenog memorijalnog kompleksa koji svjedoči o jednoj od najdramatičnijih epizoda Drugog svjetskog rata na ovim prostorima.
Otvoren 12. novembra 1978. godine, na 35. godišnjicu bitke, kompleks je podignut u čast herojske operacije spašavanja oko 4.000 ranjenika i bolesnika.
Na samom mjestu gdje se odigrao ključni trenutak prelazak preko Neretve podignuta je moderna muzejska zgrada, dok prostor oko nje čini pažljivo osmišljena cjelina autentičnih i simboličkih elemenata.
Šta možete vidjeti u muzeju?
Već pri ulasku, posjetitelje dočekuju realistične figure partizana, ranjenika i vojnika u zimskim uslovima, rekonstruisani sa velikom pažnjom prema detaljima od nošnje i opreme, do atmosfere ledene borbe za preživljavanje.
Pored njih, stoji konj opterećen zalihama, podsjećajući da je upravo ta snaga na četiri noge bila nerijetko jedina pomoć u transportu ranjenih boraca.
Unutrašnjost muzeja obuhvata stalnu postavku obnovljenu 2013. godine. Kroz više od stotinu originalnih predmeta – od njemačkih i partizanskih uniformi, pisaćih mašina, ručno pisanih poruka, oružja, propagandnih letaka do maketa ključnih trenutaka bitke – izložba vodi kroz pet tematskih cjelina koje prate razvoj operacije, s posebnim naglaskom na partizanske bolnice.
Zbirke su podijeljene na arhivsku građu, fotografije, trodimenzionalne predmete, umjetnička djela i štampu, te predstavljaju vrijedan izvor za istraživače.
Među eksponatima se ističu originalni nacrti spomenika, maketa mosta na Neretvi, ali i detalji koji dočaravaju svakodnevni život boraca.
Posebno upečatljiva je vanjska postavka: porušeni željeznički most koji i danas visi nad Neretvom, kao simbol cijele operacije.
Pored njega nalaze se ostaci pruge uskog kolosijeka i originalna parna lokomotiva iz 1913. godine, kao i simbolično „zborište“ s vječnom vatrom i bunker koji su koristile četničke jedinice.
Historijska vrijednost i simbolika
Bitka za ranjenike na Neretvi, poznata i kao Operacija „Fall Weiss“, odvijala se početkom 1943. godine kada su združene njemačke, italijanske, ustaške i četničke snage pokušale uništiti Glavni štab NOVJ i spriječiti izvlačenje bolesnika i ranjenika.
Prema naređenju Josipa Broza Tita, u dramatičnom manevru srušen je most na Neretvi kako bi se neprijatelj obmanuo, a zatim munjevito obnovljen i preko njega su ranjenici prebačeni na sigurno.
Taj čin se smatra jednim od najhrabrijih i najhumanijih trenutaka antifašističke borbe u Evropi.
Tito je lično otvorio memorijalni kompleks u Jablanici i Spomenik na Makljenu, simbolično povezujući mjesta odlučujućih borbi i spašavanja centralne partizanske bolnice.
Spomenik na Makljenu danas je u nadležnosti Općine Prozor, dok kompleks u Jablanici nosi status nacionalnog spomenika BiH od 2009. godine.
Vrijedno mjesto za posjetu
Muzej nije samo hronologija rata – to je prostor sjećanja, edukacije i osjećaja poštovanja prema onima koji su birali solidarnost i život.
Bilo da dolazite kao istraživač, učenik, potomak boraca ili radoznali putnik, Muzej “Bitka za ranjenike na Neretvi” u Jablanici pruža iskustvo koje se ne zaboravlja.
Čitajte i ovo:
Poznato zbog čega vam se umanjuje penzija
Crna Gora i ove godine popularna destinacija za ljetovanje, evo koje su cijene
