Povodom Svjetskog dana prašuma, koji se obilježava 14. septembra, u Akademiji nauka i umjetnosti Bosne i Hercegovine održano je predavanje prof. dr. Seada Vojnikovića sa Šumarskog fakulteta Univerziteta u Sarajevu na temu „Prašume u Bosni i Hercegovini“.
Profesor je podsjetio da prašume i drugi očuvani ekosistemi predstavljaju globalno dobro čovječanstva jer „njihova uloga u očuvanju rijetkih i ugroženih vrsta, prirodnih procesa, te kao referentnih mjesta za naučna istraživanja i edukaciju, čini ih strateškim resursom u vremenu klimatskih promjena i zelene tranzicije“.
Najznačajniji prašumski rezervati
Bosna i Hercegovina, smještena u srcu Dinarskog luka, i dalje čuva značajne ostatke iskonskih šuma. Među njima su prašumski rezervati Perućica, Janj, Loma, Ravne Vale, Plješevica, Bobija, Trstionica i Crni Vrh.
Vojniković je istakao da BiH danas ima oko desetak opisanih prašuma, a posljednjih godina otkrivene su i nove, među kojima i Spudešnica, smještena između Banovića i Kladnja. Ova prašuma je posebno važna jer se nalazi na rubu Panonije, regije snažno pogođene klimatskim promjenama, te nudi jedinstvenu priliku za praćenje njihovih posljedica.
Govoreći o historijskom kontekstu, profesor je naglasio da su okolnosti koje su usporile industrijski razvoj imale neočekivano pozitivan efekat na očuvanje prirodnih resursa:
„Naša zemlja bila je izuzeta iz snažnog talasa industrijske revolucije, što je omogućilo očuvanje ekosistema koji su u ostatku Evrope nestajali još od srednjeg vijeka. Ono što je nekada bio nedostatak, danas je naša prednost – imamo neke od posljednjih iskonskih šuma u Evropi.“
Potreba za snažnijom zaštitom
Međunarodne studije pokazuju da prašume čine manje od 0,7 posto ukupne šumske površine Evrope, zbog čega su izuzetno rijetke i dragocjene. Njihova uloga u očuvanju ugljika, zaštiti biodiverziteta i ublažavanju klimatskih promjena naglašava njihovu važnost za održivi razvoj.
Na kraju je zaključeno da Bosna i Hercegovina mora dati prioritet jačanju sistema zaštite prirode: potrebno je revidirati i proširiti mrežu zaštićenih područja, osigurati formalnu zaštitu postojećih prašuma i izvršiti kategorizaciju novootkrivenih lokaliteta.
