Nacije koje su snažne i obrazovane uvijek pronađu način da opstanu, bez obzira na krize i lomove kroz koje prolaze, a u tome je Evropa nenadmašna, smatra analitičar za politiku i sigurnost Fikret Mehović.
U razgovoru za Fenu, osvrćući se na sve češće kritike upućene Evropskoj uniji, Mehović podsjeća da se još od pada Rimskog carstva do današnjeg rata u Ukrajini neprestano najavljuje „propast Evrope“. Međutim, kako kaže, svaki put se pokazalo da Evropa ne samo da preživi, već se iznova uzdigne – snažnija, mudrija i sofisticiranija.
„Koliko god puta je bila dovedena do ivice, Evropa nikada nije umrla, samo mijenja lice. Danas, suočeni s agresijom Rusije, energetskim krizama, rastućim populizmom i globalnim previranjima, ponovo slušamo iste mantre: ‘Evropa je gotova’, ‘EU će se raspasti’, ‘Amerika će je ostaviti’, ‘Rusija će pregaziti kontinent’. Ali sve to smo već čuli kroz stoljeća“, navodi Mehović.
On naglašava da evropska historija nije pravolinijska, već ciklična, te da je svaka epoha donosila krize, „proroke apokalipse“ i ruševine, ali da je Evropa uvijek pronalazila put i ostajala važan globalni faktor.
„Kada je Rim pao, baklju je preuzela Bizantija i nosila je još hiljadu godina. Kada su Evropljani zaklani u Tridesetogodišnjem ratu, rodio se koncept suvereniteta i diplomatije – temelj današnjeg međunarodnog prava. Iz mraka srednjeg vijeka izrasle su Španija i Francuska, potom Britanija, a zatim Njemačka. Svaka u svom dobu nosilac evropske ideje, kulture i moći“, podsjeća Mehović.
„Evropska moć nikada nije počivala isključivo na vojsci. Njena prava snaga bila je u znanju, nauci, kulturi, idejama. Bila je laboratorija inovacija: renesansa, prosvjetiteljstvo, univerziteti, moderna demokratija, ljudska prava. Čak i kada su joj kontinenti gorjeli, Evropa je znala kako da iz pepela stvori novi poredak.“
Dvije svjetske katastrofe koje su razorile kontinent stvorile su osnov za rađanje Evropske unije – projekta mira i saradnje bez presedana u svjetskoj historiji.
„I danas, uprkos svim krizama, EU ostaje najveći trgovinski blok na svijetu, nosilac jedne od najmoćnijih valuta, lider u tehnologiji, digitalizaciji i zelenoj tranziciji“, naglašava Mehović.
Dodaje da neprijatelji često potcjenjuju ono što je Evropa kroz stoljeća najbolje pokazala – sposobnost da preživi.
„Preživjela je Hune i Osmanlije, Napoleona i Hitlera, Staljina i Hladni rat, preživjet će i Putina – i sve koji priželjkuju njen kraj.“
„Svaka prijetnja Evrope kroz historiju na kraju je postala fusnota, dok je ona nastavljala da oblikuje svijet. Možda više nije imperijalna sila, ali je i dalje civilizacijska osovina. Možda je umorna, ali nikad bespomoćna. Zato, svaki put kad neko kaže da je ‘Evropa mrtva’, treba se sjetiti da je to već rečeno – i da je uvijek bilo pogrešno. Jer Evropa ne umire – Evropa samo mijenja lice“, zaključio je Mehović.
