Od 1. septembra u Evropskoj uniji na snagu je stupila zabrana upotrebe sastojka TPO (trimetilbenzoil difenilfosfin oksid), hemikalije koja se godinama koristi u proizvodnji gel lakova za nokte. Ova supstanca, zaslužna za ultra sjajan izgled i brzo sušenje pod UV ili LED svjetlom, proglašena je toksičnom nakon što su istraživanja pokazala da može imati negativan utjecaj na plodnost i reproduktivno zdravlje.
Gel lakovi postali su popularni početkom 2000-ih jer pružaju izdržljiv manikir koji traje sedmicama, bez ljuštenja i s visokim sjajem. No, nisu svi gelovi sadržavali TPO, iako je on bio jedan od ključnih sastojaka u mnogim brendovima.
Evropska unija i ranije je zabranjivala hemikalije koje su ostale dozvoljene u Sjedinjenim Državama, poput BHA i BHT, te pojedinih aditiva u hrani. U slučaju TPO-a, regulatori su ga klasificirali kao kancerogen, mutagen ili toksičan za reprodukciju. Iako se najveći dio istraživanja zasniva na studijama na životinjama, stručnjaci navode da je odluka donesena kao mjera predostrožnosti.
– Evropska unija reaguje iz opreza. Dokazi na ljudima još nisu dovoljno opsežni, ali potencijalni rizici bili su dovoljni za strožiju regulaciju – izjavila je dermatologinja dr. Hannah Kopelman za Wellness Pulse.
Važno je napomenuti da se TPO koristi i u stomatologiji, kao sastojak u zubnim ispunima, ali zabrana se odnosi isključivo na kozmetičke proizvode. Prije stupanja na snagu, bio je dozvoljen samo u profesionalnoj upotrebi i do maksimalne koncentracije od pet posto. Od septembra prodaja, marketing i korištenje proizvoda sa TPO-om u EU više nisu dozvoljeni, a saloni moraju ukloniti sve postojeće zalihe bez izuzetaka.
Odluka o zabrani donesena je još u maju 2024. godine, a datum stupanja na snagu objavljen ranije ovog ljeta. Ipak, brojni uvoznici i vlasnici salona žale se da nisu imali dovoljno vremena da pređu na alternative.
Za razliku od Evrope, TPO u Sjedinjenim Američkim Državama trenutno nije regulisan. Potrošači koji žele smanjiti rizik mogu birati proizvode bez ovog sastojka, poput OPI Intelli-Gel sistema, brendova Manicurist, Aprés Nail, Nail Creation ili Aimeili. Također se preporučuje pravljenje pauza između gel manikira, korištenje zaštitnog baznog premaza i nanošenje u dobro prozračenim prostorima.
Stručnjaci upozoravaju da TPO nije jedini potencijalni rizik povezan s gel lakovima. UV lampe koje se koriste za sušenje mogu povećati rizik od raka kože, dok prečesto turpijanje ili stanjivanje nokta prije nanošenja gela može oslabiti prirodnu ploču nokta.
Dodatnu opasnost predstavlja bakterija Pseudomonas, poznata po tome što nokat može obojiti u zeleno ili plavo. Ona se razvija kada se gel ili akril odvoji od nokta i vlaga se zadrži u prostoru između, stvarajući idealne uvjete za širenje infekcije. Iako najčešće nije opasna za zdrave osobe, kod onih sa oslabljenim imunitetom može izazvati ozbiljne posljedice, uključujući infekcije kože, krvi i unutrašnjih organa.
